Het graaien voorbij

Bankiers worden nogal eens beschuldigd van graaien. Daarbij wordt altijd de link gelegd naar (excessieve) bonussen. Ik ga het niet hebben over die bonussen, maar wel over de verdienmodellen van financiële instellingen.

De  verdiensten van financiële instellingen en haar medewerkers zijn vaak gebaseerd op (aantallen) transacties of de verkoop van een product of dienst. Zo verdient een beleggingsadviseur indirect aan het aantal aan- en/of verkopen van effecten. Een verzekeringsadviseur verdient indirect of direct aan de provisie die hij van een verzekeringsmaatschappij krijgt. Er wordt vaak gestuurd op aantallen en provisies, waardoor een adviseur het belang van de klant uit het oog zou kunnen verliezen. Voordat ik in wil gaan op nieuwe verdienmodellen in de financiële sector, eerst een zijstapje naar ethiek.

De Indiase spiritueel leider Sri Sri Ravi Shankar van de International Association for Human Values zegt het volgende: “Zakenmensen en bedrijven kunnen alleen succesvol zijn met respect voor de medemens, anders gaan ze uiteindelijk kapot. Winst maken is prima, maar mag nooit te kosten gaan van ethische waarden”. Er is voor banken dus een belangrijke rol weggelegd om (nog) meer ethische waarden in het bankieren te brengen.  Bert Heemskerk, oud-bestuursvoorzitter van de Rabobank, maar ook filosoof en theoloog heeft vaak een lans gebroken voor meer ethiek. Hij heeft zijn carrière bij de Rabobank afgesloten met het boek ‘Een gezonde krimp, de kredietcrisis en duurzaam bankieren‘.

Terug naar de verdienmodellen of liever gezegd ethische verdienmodellen. Ethisch ondernemen door financiële instellingen maar ook door tussenpersonen begint bij het klantbelang voorop te stellen. Het gaat om ‘customer advocacy’. Slechts 29 procent van de West-Europeanen denkt dat de eigen bank hun belang voorop stelt. Dit blijkt uit een onderzoek van Forrester Research.  Customer advocacy is de mate waarin er gehandeld wordt uit klantbelang of uit eigen belang. In 2007 geloofde slechts 27% van de consumenten in Nederland dat banken in hun belang handelde., blijkt uit hetzelfde onderzoek.

Dat het ook anders kan bewijzen de volgende gewijzigde verdienmodellen:

• ABN AMRO Verzekeringen levert als verzekeringsmakelaar voor grotere ondernemingen maatwerkoplossingen. Uit het aanbod van alle verzekeringsmaatschappijen kiezen ze de verzekering die het beste bij de klant past (klantbelang). Werd ABN AMRO in het verleden betaald uit de provisie van de verzekeraars, worden ze nu betaald door de klant voor het verkregen advies.  Er is dus geen prikkel meer om de verzekering te kopen die de bank de meeste provisie oplevert (eigen belang)
• ING Private Banking maakt momenteel reclame met tarifering voor beleggingstransacties. Ze zijn afgestapt van transactiekosten, maar hanteren een vaste fee van EUR 1.000,- en een variabele fee over het belegd vermogen. Voor de beleggingsadviseur is de prikkel om zoveel mogelijk transacties te doen in een volatiele markt (eigen belang) verdwenen.

Dit zijn twee voorbeelden van hoe het ook anders kan. Ik hoor graag andere voorbeelden, die bijdragen aan ethiek en customer advocacy in de financiële markt.

Tot slot nog even dit in het kader van customer advocacy. Hoe onafhankelijk is onafhankelijk?  De Hypotheker zegt het volgende “Onafhankelijkheid staat centraal bij De Hypotheker” en “Jouw persoonlijke situatie en wensen zijn altijd het uitgangspunt bij onze advisering”. Hoe onafhankelijk ben je als je inkomsten bestaan uit de provisie van de verzekeringsmaatschappijen? De Hypotheekshop had eenzelfde verdienmodel, maar heeft dat vorig jaar aangepast. De klant betaalt een uurtarief dat hij rechtstreeks kan betalen of kan verrekenen met de provisie.