Succesvol innoveren voor bedrijven

“Creativity is thinking up new things, but innovation is doing new things”. Een simpele quote die verschil tussen creativiteit en innovatie duidelijk maakt. Innoveren is meer dan alleen creatief denken. Dat wordt soms vergeten en daardoor stranden veel initiatieven. Niet iedere organisatie is zoals Google, waar medewerkers volop gestimuleerd worden om te innoveren en er zelfs 20% van hun tijd aan mogen besteden. In dit artikel behandel ik enkele facetten van innovatie. Centraal staat hoe een organisatie innovatieslagkracht ontwikkelt.

Met alleen tijd vrij maken ga je het als organisatie niet redden

Tegenwoordig wordt vaak het beleid van Google genoemd als HET voorbeeld van hoe je als organisatie om moet gaan met innovatie. Hoewel de bewering helemaal terecht is, merk ik dat veel mensen het verkeerde element van dit beleid benadrukken en willen kopiëren naar de eigen organisatie, namelijk dat Google elke medewerker 20% van zijn tijd de ruimte geeft om te werken aan eigen ideeën. Met alleen deze maatregel invoeren ga je het niet redden.

Als organisatie zal je echt meer moeten doen, neem alleen al de onderlinge afhankelijkheid van specialisten in een organisatie. In de meeste organisaties werken veel vakspecialisten vanuit hun eigen vakgebied met elkaar samen. De onderlinge afhankelijkheid tussen deze specialisten is erg groot. Door mensen alleen maar tijd te geven om te innoveren werkt met dit soort onderlinge afhankelijkheden juist verstikkend, want iedereen wil zijn eigen ideeën uitvoeren. Het tijdgebrek wordt daarmee alleen maar groter om deze ideeën uit te werken tot een concept (zie paragraaf innoveren in drie fases). Om succes te hebben is het noodzakelijk om gericht tijdelijke teams van experts samen te stellen om een idee verder te ontwikkelen tot een concept.

Innoveren in drie fases

Het doorvoeren van een innovatie is grofweg in te delen in drie verschillende fases. Elke fase vereist andere kennis, vaardigheden en eigenschappen van mensen.

• Fase 1: Het ontstaan van het idee

Een idee kan ontstaan op veel verschillende manieren. In onderstaande video analyseert Steven Johnson (auteur van het boek: Where Good Ideas Come From) op een mooie manier het ontstaan van een goed idee.

[youtube=http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=NugRZGDbPFU]

• Fase 2: Van idee tot concept

Een goed idee bedenken is één ding. Het uitwerken tot een helder concept met duidelijke visie, doel en onderbouwing is heel iets anders. Conceptontwikkeling is een vak apart. Technieken als Business model canvas of de Lean startup methode kunnen helpen bij de ontwikkeling van een concept.

• Fase 3: De implementatie van het concept in de organisatie

In de laatste fase wordt het uitgewerkte concept overgedragen aan de organisatie om het te implementeren in de bestaande processen en structuren. Om succesvol te zijn is het belangrijk dat de adoptie door de organisatie hoog is. Dit is te bereiken door de organisatie al in een vroeg stadium bij de conceptontwikkeling te betrekken.

Een innovatie moet alle drie de fasen doorlopen, maar dit hoeft niet per se met dezelfde mensen.
De kans op succes wordt juist groter door de samenstelling van het innovatieteam te laten bepalen door de kennis die in elke fase nodig is. Het is wel cruciaal om vanaf de conceptontwikkeling tot aan de implementatie een procesbegeleider aan te stellen die de innovatie begeleidt en bij tegenslag mensen motiveert om door te blijven zetten, want geloof in jezelf en doorzettingsvermogen zijn doorslaggevend om succesvol te innoveren.

Een voorbeeld van een organisatie in de financiële industrie die sterk is in procesbegeleiding bij conceptontwikkeling, is de Dialogues Incubator.

Innoveren op vier niveaus

Innovatie gaat in fasen en op verschillende niveaus. De vier niveaus verschillen in mate van verandering en de impact op baten (zie figuur 1).

Figuur 1: Innoveren op vier niveaus (bron: Dialogues Incubator). Klik op afbeelding voor vergroting.

Het model beschrijft vier niveaus waarop je kunt innoveren. De niveaus verschillen in de mate van verandering (van incrementele tot radicale verandering) en de baten die de innovatie oplevert.

Making things better

Is vooral gericht op het verbeteren van bestaande processen en structuren. Bekende verbetermanagement programma’s als lean six sigma vallen hieronder. Door continu met kleine stapjes te verbeteren, vernieuw je steeds het bedrijf.

Making new and better things & Re-inventing our business

Niveau 2 en 3 innovaties zijn vooral gericht op het verkennen van nieuwe markten en verdienmodellen. Een goede theorie die behandelt hoe je dit succesvol kunt doen is: Blue ocean strategy (geschreven door W. Chan Kim en Renee Mauborgne).

Mooie voorbeelden van dit soort innovaties zijn:

• Hoe Cirque du Soleil de circus wereld op zijn kop zette.
• Hoe Yellowtail de Amerikaanse wijnmarkt veranderde.
• De verandering van Apple van computer fabrikant tot consumenten elektronica gigant.

Business as unusual

Het vierde niveau van innovatie omvat echt radicale innovaties waarbij je als organisatie jezelf innoveert naar een totaal nieuw business model in een totaal andere markt.
Een mooi voorbeeld hiervan is Nokia, dat innoveerde van papier, via rubberen laarzen producent tot de verkoop van mobiele telefoons.
Om dit soort innovaties te kunnen realiseren vergt een enorm flexibele organisatie.

Om als organisatie innovatieslagkracht te ontwikkelen, is het belangrijk om op meerdere niveaus tegelijk te opereren. De basis: medewerkers continue stimuleren en faciliteren om de bestaande organisatie beter te maken (niveau 1: Making things better). Succes op niveau 1 geeft de organisatie een goede voedingsbodem voor het genereren van meer ‘radicalere’ ideeën. De meest simpele variant is het ophangen van een ideeënbus.

Om medewerkers te stimuleren en faciliteren op alle niveaus moet aan een aantal voorwaarden worden voldaan:

• Zorg dat er een plek is waar medewerkers hun ideeën kwijt kunnen.
• Zorg dat medewerkers die iets zeggen ook het gevoel hebben dat ze gehoord worden.
• Zorg dat medewerkers betrokken worden bij de uitvoering van het idee (houdt ze op de hoogte).
• Beloon medewerkers voor de ideeën op een manier waarbij ze zich comfortabel voelen.

Het succesvol uitwerken en doorvoeren van dit innovaties op niveau 2 en 3 vraagt een geheel andere aanpak en daarmee ook andere kennis en vaardigheden van medewerkers. Innoveren op deze niveaus is een vak apart. Wees daarom flexibel in de samenstelling van het ontwikkelteam en stel een procesbegeleider aan die het team begeleid bij de conceptontwikkeling.

Blijf doorzetten

De verschillende fasen en niveaus laten al zien dat innoveren geen eenvoudig proces is. Daar komt nog een andere factor bij. Veel goede ideeën en concepten falen omdat mensen aan zichzelf gaan twijfelen en onderweg ermee stoppen. Hier past de uitspraak van Thomas Edison: “Genialiteit bestaat voor 1% uit inspiratie en 99% transpiratie”. Zelfs het beste idee of concept krijgt te maken met hordes die overwonnen moeten worden. Je moet een goed verhaal hebben en veel overtuigingskracht om het idee geïmplementeerd te krijgen. Mensen zullen ontzettend veel verschillende argumenten hebben waarom je het niet moet doen. Een veel voorkomende culturele horde is omgaan met het “Not invented here syndroom’.

Jij moet ze allemaal overtuigen om het juist wel te doen. Dit vergt veel doorzettingsvermogen en geloof in jezelf.

Innoveren is hard werken, vaak tegen de stroom in zwemmen en vooral ook kritisch naar het eigen werk kijken (dit laatste om groepsdenken te voorkomen). Om succesvol te zijn is het belangrijk dat de eerder genoemde proces begeleider van innovatie teams over dit soort eigenschappen begint.

In de praktijk zie je vaak dat de mensen die het idee bedenken ook verantwoordelijk zijn om alles uit te voeren en dit werkt simpelweg niet. Alleen al het verschil tussen denkers en doeners (leerstijlen Kolb) zorgt al voor een grote horde om van fase 1 naar 2 te komen. Hiervoor zijn echt verschillende type mensen nodig.

Figuur 2: Leerstijlen van Kolb

In dit artikel heb ik kort weergegeven welke elementen belangrijk zijn om succesvol te innoveren. Dit artikel dient slechts als leidraad voor organisaties om naar zichzelf te kijken en een structuur op te zetten om daadwerkelijk innovatieslagkracht te ontwikkelen.

Elke organisatie heeft een specifieke situatie zodat een “one size fits all” aanpak niet opgaat, echter dienen de genoemde elementen wel terug te komen in de organisatie wil je succesvol zijn.

Wil je hier meer over weten? Ik hoor het graag. Voor vragen of suggesties kun je een bericht sturen via mijn LinkedIN of Twitter.