Ondernemingen in een spagaat

In mijn vorige artikel schreef ik dat door hervormingen in de financiële sector, banken wellicht minder makkelijk financieringen kunnen verstrekken aan ondernemingen. Tel daar een aangescherpt risicobeleid bij op en de slotsom is dat ondernemingen problemen kunnen gaan ondervinden bij het financieren van hun investeringen en werkkapitaal. Ondernemingen zullen vaker dan voorheen op zoek moeten gaan naar alternatieve financieringsvormen. Welke financieringsvormen zullen naar verwachting meer in beeld komen?

Ondernemingen zullen in eerste instantie intern in de onderneming op zoek moeten gaan naar geld. Ik doel daarmee op werkkapitaaloptimalisering. Het werkkapitaal van een onderneming bestaat grofweg uit drie grootheden: debiteuren, voorraden en crediteuren. Over het algemeen zit er veel geld vast in uitstaande facturen en voorraden. In een hoogconjunctuur zal de gemiddelde ondernemer daar geen oog voor hebben. Echter in tijden van economische crisis wordt liquiditeit opeens, vaak noodgedwongen, heel belangrijk: ‘cash is king’.

Werkkapitaaloptimalisering gaat verder dan je debiteuren opbellen vragen of ze eerder willen betalen of je bank vragen of ze de (tijdelijk) verouderde debiteurenportefeuille willen financieren. Je moet eigenlijk het gehele verkoopproces tegen het licht houden. Zo moet t.a.v. de voorraden en crediteuren respectievelijk naar het productieproces en inkoopproces kijken. De banken hebben dit al eerder ontdekt: de Werkkapitaalscan van ABN AMRO en Financiële Logistiek van de Rabobank.

Het is goed mogelijk dat banken ondernemingen hogere solvabiliteitseisen gaan opleggen. In dat geval zal de onderneming extra risicodragend vermogen moeten aantrekken, bijvoorbeeld een achtergestelde lening of aandelenkapitaal van een zogenoemde informal investor. Overigens kan het ook als alternatief voor bancaire financiering gezien worden, zij het dat dit ‘durfkapitaal’ andere karakteristieken heeft. Eind jaren negentig was ABN AMRO de eerste Nederlandse bank die een dienstverlening op het vlak van Informal Investment bood. De Rabo verwierf daarna Money Meets Ideas.

Banken doen er goed aan om ondernemingen te wijzen op de verschillende vormen van financiering. De bank die zijn klanten proactief wijst op het brede spectrum van financieringsvormen, zonder daarbij een direct voordeel (lees: baten) te hebben, geeft een goed voorbeeld van ‘customer advocacy’.