ABN AMRO verkoopt hypotheken zonder advies

Het nieuwe jaar is nog maar twee weken oud en het provisieverbod voor hypotheken zorgt nu al voor heel veel nieuwe ontwikkelingen op de hypotheekmarkt. De Rabobank lanceerde het Hypotheekdossier en eyeOpen gaat bijna live met haar online hypotheekadvies, dat maar € 500,- kost. Er zullen ongetwijfeld de komende weken nog vele initiatieven van banken, verzekeraars en intermediairs volgen.

Deze week haalde ABN AMRO het NOS Journaal met haar mogelijkheid voor klanten om een hypotheek af te sluiten zonder advies. De klant stelt zelf vast welke hypotheek het beste bij hem past en kan vervolgens de hypotheek bij ABN AMRO tegen beperkte kosten afsluiten. Deze werkwijze wordt ook wel execution only genoemd. Hoe werkt de doe-het-zelf hypotheek van ABN AMRO en is deze werkwijze wenselijk?

Doe-het-zelf hypotheek

Helemaal nieuw is het niet, de exectution only  hypotheek. Kleinere, onbekende partijen bieden deze mogelijkheid voor het verkrijgen van een hypotheek al langer aan. In mei vorig jaar startte het Nederlands Hypotheek Collectief (NHC). In het Brabants Dagblad werd Cor van Bavel, initiatiefnemer van het NHC vorige week aangehaald. “Wij waren de eerste”, reageert hij op de berichtgeving rondom ABN AMRO. Hij stoorde zich aan de banken. “Banken en financiele instellingen die belachelijke tarieven rekenen voor advies en het afsluiten van een hypotheek. Bij het NHC kan je terecht voor advies, maar het merendeel sluit zonder verder advies een hypotheek via hun site af.

Naast ABN AMRO en het NHC zijn er nog andere execution only initiatieven in de markt: de MoneYou Internethypotheek, Goedkoopstehypotheekadviseur.nl en het Financieel Advies Centrum. ABN AMRO is echter wel de eerste Nederlandse grootbank die de execution only hypotheek op de Nederlandse markt brengt. Hoe werkt het?

Hypotheek zonder advies uitgelegd

Vind je de adviestarieven van de banken en financieel adviseurs te hoog? Denk je dat je over voldoende kennis beschikt om je eigen hypotheek te regelen. Dan kan je bij ABN AMRO een hypotheek afsluiten zonder ons advies. Dit betekent dat je zelf informatie opzoekt over de producten en de mogelijkheden. Je bepaalt ook zelf welke hypotheek het beste bij jouw situatie past.

Voordat je aan de slag gaat, moet je eerst verplicht een kennis- en ervaringstoets maken. Koop je samen met je partner een huis, dan moet ook de partner de toets maken. Ik deed even de proef op de som.

De toets bestaat uit 20 vragen, die volgens de bank in ongeveer 10 minuten te beantwoorden zijn. Het gaat om meerkeuze vragen, waarbij soms gereageerd moet worden op stellingen. Bij de beantwoording van de vragen verschijnen met enige regelmaat toelichtingen als je een vraag fout hebt of aangeeft iets niet te weten. Ook wordt er in de toelichting vaak verwezen naar een adviseur.

Klik op afbeelding voor vergroting.

Ik heb ruim 16 jaar werkervaring bij een bank, overigens niet aan de particuliere kant van de bank, en al drie keer in mijn leven een hypotheek afgesloten. Toch scoorde ik met toets maar 20 van de 30 te behalen punten. Kortom, met de hakken over de sloot. De uitslag leert mij dat ik voldoende kennis heb van de Woning of Budget Hypotheek en voldoende ervaring heb met financiële producten. De bank stelt evenwel dat dit product misschien niet bij mijn persoonlijke situatie past en ik indien gewenst een adviseur kan inschakelen. Ik krijg eveneens een code waarmee ik de aanvraag kan voortzetten.

Klik op afbeelding voor vergroting.

Vreemd is dat de Woning- en Budget Hypotheek niet tussen de hypotheekvormen staan. Ik heb ze moeten zoeken op de website. Eenmaal gevonden staat er bij de Woning Hypotheek onderaan de pagina ‘De Woning Hypotheek is geen hypotheekvorm’ en wordt er o.a. verwezen naar de pagina met hypotheekvormen. Onduidelijkheid troef.

Met de verkregen code, die mij ook per e-mail wordt gestuurd, kan ik via een online formulier een afspraak maken met een medewerker die meer informatie over de producten en het vervolgtraject kan geven, maar geen advies geeft. Deze afspraak kan ook telefonisch plaatsvinden.

Het lijkt mij voor medewerkers lastig om in een een gesprek het geven van informatie en het adviseren te scheiden. De scheidslijn is dun. “Het is inderdaad geen zwart-wit wereld.”, aldus de woordvoerder van ABN AMRO. “Daarom hebben we onze medewerkers hier speciaal voor opgeleid.”

Wat vindt Vereniging Eigen Huis?

ABN AMRO steekt zijn nek uit met de execution only hypotheek. Niet iedereen is positief over deze vorm van een hypotheek aanvragen. Volgens Vereniging Eigen Huis (VEH) lijkt de execution only oplossing aantrekkelijk, vanwege de lage kosten, maar er kleven wel gevaren aan. Execution only is niet voor iedereen geschikt”, waarschuwt financieel beleidsadviseur Michel Ligtlee van Vereniging Eigen Huis. “Je sluit per slot wel een complex financieel product af. Hoe zit het bijvoorbeeld met de eventuele spaar- of beleggingsverzekering die aan de hypotheek is gekoppeld? Voor dergelijke zaken raad ik consumenten toch aan een adviseur te raadplegen.”

Ook starters zijn volgens VEH gebaat bij goed hypotheekadvies, denkt Ligtlee. “Zij kunnen weliswaar alleen voor een annuïtaire aflossing kiezen, maar het is wel van belang de bijkomende risico’s in kaart te brengen. Blijft de hypotheek ook betaalbaar bij werkloosheid, arbeidsongeschiktheid, overlijden en pensionering? Wie zonder goed advies een hypotheek afsluit loopt het risico deze gevaren over het hoofd te zien.”

Wat vindt de Consumentenbond?

Een jaar geleden liet de Consumentenbond al weten geen voorstander te zijn van execution only. Volgens de Consumentenbond is een hypotheek afsluiten altijd maatwerk. Uit allerlei onderzoeken, waaronder van Wijzer in Geldzaken, blijkt dat consumenten weinig begrijpen van de risico’s die ze lopen bij het afsluiten van complexe financiële producten.

Deze week was de Consumentenbond iets minder kritisch. “Als je daar een goed beeld van kan hebben (red. van hypotheken), dan kan het een heel geschikt product voor je zijn”, aldus Bart Combee van de Consumentenbond. “Maar als je je er onzeker bij voelt, dan is het echt beter om een advies te vragen”. Volgens hem kun je beter nu betalen voor advies, dan er later achter komen dat je wellicht het verkeerde financiële product hebt gekocht. Dan is de schade op de lange termijn waarschijnlijk groter

Wat vinden de andere banken?

Ik maakte even een rondje langs de woordvoerders van de andere banken om te horen of zij binnenkort ook met een execution only hypotheek komen. Eveneens was ik benieuwd of ik met het advies van een andere bank vervolgens zonder kennis- en ervaringstoets bij ABN AMRO een execution only hypotheek kan sluiten. En kan ik met het advies van de ene bank of adviseur een hypotheek afsluiten bij een andere bank, te weten ABN AMRO, de Rabobank of ING?

Zowel de Rabobank als de ING laten bij monde van hun woordvoerders weten niet met een execution only hypotheek te komen. Met het advies van een andere bank of adviseur kan je bij ABN AMRO een execution only hypotheek afsluiten, maar moet je wel de kennis- en ervaringstoets doen. Bij de Rabobank en ING kan je niet met het advies van een andere bank of adviseur een hypotheek sluiten. De woordvoerder van de Rabobank voegt daar aan toe: “Alleen klanten met een advies van een tussenpersoon waarmee de Rabobank een samenwerkingsrelatie heeft, kunnen een Rabobankhypotheek afsluiten. Rabobank maakt deze keuze omdat we erop kunnen vertrouwen dat de klant goed is geadviseerd. Als de klant geadviseerd is door een adviseur waarmee we geen samenwerkingsrelatie hebben, dan kunnen we daar niet direct op vertrouwen en zullen we zelf de klant gaan adviseren.”

Wat vindt [finno]?

Uit onderzoek van Intomart Gfk blijkt dat 28% van de hypotheek bezitters en toekomstige sluiters, die kennis hebben genomen van het provisieverbod en de advieskosten, een execution only hypotheek wil afsluiten. Afgaand op deze onderzoeksresultaten, heeft ABN AMRO waarschijnlijk een goede business case. Maar de vraag rijst of de execution only hypotheek wel wenselijk is.

De hypotheekvormen zijn weliswaar eenvoudiger geworden – de keuze is min of meer beperkt tot een annuïtaire- of lineaire hypotheek – maar een hypothecaire lening staat niet op zichzelf, maar maakt deel uit van je totale financiële situatie. Niet alleen je financiële situatie nu, maar ook die van de toekomst. Wat als je arbeidsongeschikt wordt? Wat al jij of je partner komt te overlijden? Ik vraag mij af of deze risico’s wel aan bod komen bij de execution only hypotheek.

Uit bovenstaande reacties blijkt dat bij banken het advies en de aanschaf van het product – hoewel deze van de AFM los van elkaar moeten staan – niet los van elkaar zijn te zien. Je kunt niet met het advies van de ene bank in je hand naar een andere bank om de hypotheek af te sluiten, omdat deze bijvoorbeeld een lagere rente vraagt. Deze werkwijze is niet in het belang van de klant. ABN AMRO vormt de enige uitzondering. Je kunt met het advies van een andere adviseur bij hen een hypotheek sluiten.

Ik ben geen voorstander van een execution only hypotheek sec. Maar als je het advies krijgt van een erkend adviseur, dan zou je met dit advies onder de arm elders het (goedkoopste) product moeten kunnen kopen. En dat blijkt vaak niet mogelijk te zijn. Welk klantbelang dient dit?