Digitaal Goud Delven met Bitcoin

Fascinerend vind ik het concept van Bitcoin. 10 oktober was ik op uitnodiging van Info.nl tijdens Emerce eDay bij een presentatie van Jon Matonis, Executive Director van de Bitcoin Foundation. Dat is een non-profit organisatie voor de promotie en standaardisatie van het gebruik van deze elektronische munteenheid. Bitcoin is in 2009 gestart door Satoshi Nakamoto (pseudoniem), die er een jaar eerder een paper over publiceerde en sinds 2010 onvindbaar is. Het mechanisme is complex en toch eenvoudig in gebruik. Graag neem ik jullie mee in een verhaal over Bitcoin.

Wat is Bitcoin?

Bitcoin maakt gebruik van peer-to-peer technologie om geldtransacties mogelijk te maken zonder tussenkomst van een centrale instantie of banken. Het verwerken van transacties en uitgeven van Bitcoins wordt gezamenlijk uitgevoerd door het Bitcoin-netwerk. De technologie is open source, het ontwerp is publiek, niemand is eigenaar van Bitcoin en iedereen kan er gebruik van maken (bron: Bitcoin.org). Hieronder is een korte uitlegvideo opgenomen:

[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=Um63OQz3bjo]

Matonis ging in zijn presentatie uitgebreid in op de verschillende aspecten en voordelen van Bitcoin. In negen punten vatte hij de belangrijkste eigenschappen samen:

Bitcoins in omloop

Het totale aantal Bitcoins dat in omloop zal komen staat vast op 21 miljoen, waarmee het lijkt op goud dat ook schaars is. Nieuwe Bitcoins komen in omloop via versleutelde ‘blocks’, die door het bitcoin-netwerk gecreëerd en verspreid worden. Via gratis software (bitcoin miner) kan iedereen met genoeg computerkracht bitcoins verkrijgen. Blocks worden willekeurig toegewezen aan bitcoin-miners (ongeveer 2.500 wereldwijd) en hoe meer rekenkracht een ‘miner’ bijdraagt aan het netwerk, hoe hoger de kans is dat die de bitcoins krijgt toegewezen. Bijzonder is dat de moeilijkheidsgraad om blocks te ontsleutelen automatisch zodanig wordt aangepast dat er gemiddeld zo’n zes keer per uur een block met nieuwe bitcoins vrij komt.

Klik op afbeelding voor vergroting.

Matonis gaf aan dat die moeilijkheidsgraad inmiddels zodanig is dat er sinds vorig jaar meer computer rekenkracht nodig is voor het ‘minen’ van Bitcoin, dan er gebruikt wordt door het SETI Institute (Search for Extraterrestrial Intelligence), dat zoekt naar sporen van leven in het heelal. Dat betekent dat het voor gewone PC-gebruikers inmiddels vrijwel onmogelijk is om nieuwe (‘virgin’) bitcoins te krijgen.

Klik op afbeelding voor vergroting.

Het aantal bitcoins per block (nu 25) wordt elke 12 jaar gehalveerd, waardoor rond 2140 alle bitcoins in omloop zullen zijn. De koers van bitcoins is momenteel ongeveer 145 dollar per bitcoin en de marktkapitalisatie bedraagt zo’n 1,7 miljard dollar.

Werkt Bitcoin criminaliteit in de hand?

Verschillende toehoorders stelden Matonis de vraag of Bitcoin door de eigenschappen ‘anoniem’ en ‘ontraceerbaar’ vooral interessant zijn voor illegale handel en transacties. Hij krijgt die vraag ongetwijfeld vaak en hij leek er ook wat geïrriteerd op te reageren. Zijn antwoord was: “Money doesn’t have morality. Criminals use the highway too, do you close it because of that?” Een interessant voorbeeld was dat de Amerikaanse overhead betalingen aan Wikileaks wilde blokkeren, maar dat mensen daar een weg omheen vonden door met bitcoins donaties te doen.

Voorspelbaar werd ook de link gelegd met het ontduiken van de belasting. Daarover zei Matonis dat het niet anders is als met contant geld. Hij verwacht ook dat er een verschuiving zal plaatsvinden richting ‘tax on consumption’. Zijn beide antwoorden vond ik wat kort door de bocht, maar interessant vond ik wel zijn vraag terug of geld bedoeld is als instrument om criminaliteit te bestrijden. Vanwege de traceerbaarheid van transacties hebben banken een belangrijke rol bij het signaleren van illegale transacties, maar hoort die rol wel bij het betalingsverkeer?

Is er vertrouwen in de munteenheid en een stabiele koers?

Begin oktober is de beruchte Silk Road (online zwarte markt voor illegale drugs) neergehaald door de FBI. De prijzen op de website waren in bitcoins en de transacties maakten volgens schatting een groot deel uit van de totale handel in bitcoins. Na het offline halen van de site wilden veel mensen van hun bitcoins af en dat zorgde voor een sterke daling van de waarde tot zo’n 75 dollar. De daling was echter van korte duur, ondermeer door het weer opkopen van de goedkoop geworden munt. Lange tijd werd Bitcoin door velen gezien als de munteenheid voor illegale activiteiten en het einde van Silk Road is nu ook een kans voor Bitcoin om die reputatie van zich af te schudden.

Uit het publiek kwam de vraag hoe een stabiele koers gewaarborgd kan worden voor Bitcoin. Centrale banken hebben dat als één van de hoofdtaken en voor de elektronische munt ontbreekt die rol. Daarover zei Matonis dat de FED (Centrale bank in de VS) er sinds 1913 in is geslaagd om de koopkracht van de dollar met 97% te verlagen. “The governments set the value to a great extent”, aldus Matonis. Het vertrouwen in bitcoins zit volgens hem in de kracht van de cryptografie. Bitcoins zijn in zijn ogen een soort nieuwe Zwitserse bankrekening aangezien alleen de eigenaar van de bitcoins erbij kan. Het wachtwoord kan bv. een lange zin zijn die alleen de eigenaar kent en makkelijk kan onthouden. Gekscherend zei Matonis dat het niet gaat om ‘In god we trust’, zoals het op de dollar staat, maar om ‘in cryptography we trust’.

“It’s not in god we trust, but in cryptography we trust.”

De implicatie is dat verloren bitcoins door het vergeten van het wachtwoord voor altijd uit circulatie zijn. Het is namelijk onmogelijk voor anderen om achter de ‘private key(s)’ te komen die nodig zijn om er toegang toe te krijgen. Het mechanisme van vraag en aanbod zorgt er vervolgens voor dat een daling van de hoeveelheid bitcoins in omloop leidt tot een stijging van de waarde van de overgebleven bitcoins.

Tot slot gaf Matonis aan dat het steeds moeilijker wordt voor kwaadwillenden om het bitcoin-netwerk te kraken, naarmate het netwerk groter wordt in omvang en kracht. Om het netwerk over te nemen is in principe 51% van de rekenkracht nodig en dat is praktisch onmogelijk geworden.

Kan het grootschalig worden?

Het feit dat er in totaal nooit meer dan 21 miljoen bitcoins in omloop zullen zijn, roept de vraag op of het ooit massaal als betalingssysteem gebruikt zal kunnen worden. Volgens Matonis maakt het in principe niet uit hoeveel bitcoins er zijn aangezien ze deelbaar zijn tot acht decimalen achter de komma.

In de ogen van Matonis is echter het belangrijkste voor grootschalige adoptie, dat de gebruiksvriendelijkheid sterk wordt verbeterd. “Het betalen met Bitcoin moet zo makkelijk worden als bellen met Skype”, aldus Matonis. Wat volgens hem zal helpen is dat er sprake is van een ‘double viral effect’ aangezien het via het internet loopt en over geld gaat.