To Bank or not to Bank

Leestijd: 5 minuten

fast small fish eat slow big fish FinTech finno

Wat als FinTech- en andere IT-bedrijven basisbankdiensten voor hun rekening gaan nemen? Wat als banken zich realiseren dat het instituut bank niet langer vereist is om bankproducten aan te bieden? Wat als crowdfunding-platforms een gedeelte van de bankfuncties voor hun rekening gaan nemen.

Heeft dan de disruptie haar werk gedaan en zijn nieuwe krachten verenigd? En kunnen we snel dat nare woord achter ons laten en weer doorontwikkelen. Of toch nog niet helemaal?

Het disruptieve ervan zou zijn dat de basisgeldstromen zijn gemigreerd van bank naar IT-product. IT zorgt er via de blockchain technologie voor dat de betaalfunctie snel en veilig functioneert. Banken kunnen zich niet langer permitteren om hun trage en inflexibele imago voor het hele pakket aan gelddiensten toe te schrijven aan ‘regelgeving’.

We don’t want to be a bank, we want data

Er wordt veel gespeculeerd of Google en Apple de bestaande grootbanken van hun troon zullen stoten en hun monopoliepositie over te nemen. Maar er bestaat helemaal geen oorlog of bankenrace. IT-giganten met een bankvergunning willen vooral géén bank zijn. Zij willen de data, de informatie uit het betalingsverkeer gebruiken. Hiermee kunnen ze een waardevol profiel van de mens daarachter krijgen. Ze gebruiken de geldstroom als informatiebron, niet als verdienmodel. Dat is overigens allang geen toekomstmuziek meer, maar realiteit.

Trending topic #ontbundeling

De bank is een verzameling van diensten en services die worden aangeboden door mensen en systemen. Met een wirwar aan gekoppelde systemen die al die diensten aan elkaar knopen. Als een van die systemen vernieuwd moet worden, geeft dan een legacy-probleem, wat ontzettend veel tijd en geld kost. Terwijl het net zoveel tijd vergt om een compleet nieuwe FinTech te lanceren op de markt.

Banken zitten nu in een periode waarin het pakket bankdiensten uit elkaar wordt gescheurd. Nieuwkomers pakken een deel van het bankenpakket. Leningen worden weggekaapt door crowdfunding-platforms en betaaldiensten door pay-platforms die of hun verdienmodel daaruit halen, of enkel de data achter de betaalstromen gebruiken.

De ontkoppeling (#unbundling) van de banken is in volle gang. Onderstaande afbeelding uit het artikel ‘Is er een toekomst voor banken in de waardeketen?‘ illustreert de toekomstige ontkoppeling.

Valuechain financial services under pressure - waarde keten banken onder druk part 2 finno

Klik op afbeelding voor vergroting

Herpositionering van banken

Het is voor de banken dus noodzakelijk zich te herschikken. De oude organisatie en werkwijze zijn eenvoudigweg onvoldoende toekomstbestendig in de technologische dynamiek.

Wat waren ook al weer de kracht en onderscheidenheid van de bank?

  • Vertrouwen om ons geld te laten beheren (de basis van bankieren)
  • Relatie gebaseerd op dat vertrouwen (sociaal, menselijk contact)
  • Een plaats waar we al onze financiële zaken kunnen laten adviseren en regelen (comfort)
  • De basisfunctie van een bank is om van kort geld, lang geld te maken

Vertrouwen kost tijd, maar als de nieuwkomers zich snel weten te bewijzen door het uitblijven van #fails en schandalen, dan gaan we ons geld daar beslist heenleiden. Als de relatiekracht van de bank vervangen wordt door een foutloze, goedkope en en voor de klant optimale service, dan lijkt het me slechts een kwestie van tijd dat de gevestigde banken op grote schaal worden verdrongen als financieel dienstverlener.

Vertrouwen en face to face contact is niet gebonden aan een fysieke plaats

Het verbaast me als banken nog steeds trots ‘innoveren’, want het is doorgaans oude wijn in nieuwe zakken. ATM machines bijvoorbeeld, waar de beeldschermen tablets zijn geworden, maar die verder totaal niets nieuws toevoegen. En dat zulke devices nog steeds centraal in een bankgebouw staan opgesteld…

Als de banken de IT-bedrijven gaan bestrijden op API-niveau is dat een verkeerde strategie.

Als de banken werkelijk snel willen inspelen op de dynamische ontwikkelingen om hun services en producten te beschermen, ligt er nog een stevig cultuurprobleem. De bankcultuur is hiërarchisch en controlerend.

Banken moeten de urgentie om iets radicaals te gaan doen in hun herpositionering dan ook intrinsiek gaan zien, voelen en doen. Compliance, regelgeving en toezichthouders zullen deze beweging in elk geval niet aanzetten!

Als financiële producten en service niet zonder bankgebouw kunnen, falen ze

Hoe wordt een bank agile?

Wat gebeurt er momenteel ten gevolge van de oprukkende FinTech startups? Bankmanagers en directie verenigen zich. Het momentum om te brainstormen over dynamische versnelling en een vernieuwende visie is er. Agenda’s worden geblokt om deel te nemen aan strategische denktanks.

Bijzonder verstandig om over de toekomst te brainstormen. Bijzonder verstandig ook om hierin samenwerking te zoeken met de ICT-afdeling binnen de bank. Die werken namelijk als enige afdeling volgens het agile scrumproces. Daarbij is niet de methodiek het doel, maar wel een oplossing om cultuur en processen flexibel en dynamisch te maken.

Ik hoop wel dat de strategische denktanks niet in de valkuil lopen om grootse meerjarige visies en plannen in lange memo’s te gaan opschrijven! Vijfjarenplannen zijn morgen immers alweer achterhaald door de dynamiek van de marktontwikkelingen.

Identificatie

De banken zullen een werkelijk onderscheidende positionering in het economische leven moeten kiezen, en daar vervolgens ook echt de consequenties van durven aanvaarden. Ik adviseer de banken dus niet een vaste route naar de toekomst vast te leggen, maar de toekomst te identificeren en te gebruiken als leidraad. Toch zal een startrichting in gang moeten worden gezet om het oude instituut bank klaar te maken voor de nieuwe wereld. Enkele voorbeelden voor banken uit de losse pols:

  1. De bank die geldstromen kanaliseert richting bestemmingsdoelen. Ik als bank financier uitsluitend als het geld terechtkomt ten gunste van X.
  2. De bank als platform stelt haar mid- en backend-infrastructuur beschikbaar aan IT-bedrijven zoals Google, Apple, Amazon. Of zelfs in een netwerk met nieuwe, sterke kleinere FinTech startups. Zelf pakt de bank hierin een eigen rol als relatiepartij en maakt op de infrastructuur een eigen ecologie waar zij financiële relatiediensten aanbiedt.
  3. De bank positioneert zich als partner in een vertrouwen-community. In dit scenario niet als co-partner zoals onder de tweede bullet vermeld. En accepteert dat bepaalde diensten en verdienmodellen van vroeger voortaan door andere bedrijven worden overgenomen. In een community kan een customer funding-model bestaan. Waar de bank niet wil financieren vanuit haar regelgeving of productbeschikbaarheid, kunnen spaarklanten andere klanten wel helpen. De anonieme crowdfunding kan binnen een community meer sociaal-maatschappelijk worden ingevuld.

In het tweede scenario kan een consument de basisbankdienst integreren in zijn leven. Banken en IT-bedrijven zijn geïntegreerd en werken samen. Betalen en sparen zijn een realtime onderdeel in ons leven. Wanneer een advies voor korte- of langere termijn, of een ‘complexer’ product aan te bevelen is, dan kan de bank haar plaats en rol innemen. Dit principe kan voor zowel particuliere als voor corporate diensten in de reële economie gelden. Hoe onwerkelijk en naïef klinkt dit scenario eigenlijk. Toch vind ik het een potentieel sterk model als resultaat van de disruptie.

2 antwoorden
  1. janvanderkleij@gmail.com'
    Jan van der Kleij zegt:

    Banken schuiven op in de waardeketen of participeren in innovatieve start-ups en vormen zich om naar een netwerkorganisatie om dit nog beter te kunnen faciliteren. Maar verdwijnen doen ze niet zomaar.

    Beantwoorden

Plaats een Reactie

Meepraten?
Draag gerust bij!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.