Opkomst individueel pensioen dankzij Wet Toekomst Pensioen en Vive

Leestijd: 5 minuten

Zo’n zeven jaar geleden kwam ik via Jan Donselaar van verzekeraar Dazure in contact met Alexander Brouwer. Het bleek een ondernemer te zijn met een missie: mensen grip geven op hun individuele pensioen om zelf hun financiële toekomst vorm te geven. Toen heette Vive nog Surance.

In 2022 lanceert Vive, na een periode van ontwikkelen het het behalen van de benodigde licenties, haar beleggingsapp op de Nederlandse markt.

Sinds december vorig jaar is het tijd voor de volgende mijlpaal. Je kon al als klant in een handomdraai vermogensplannen maken, maar nu kan je als werkgever Vive aan je medewerkers aanbieden voor individuele pensioenopbouw. [finno] belde met Vive over deze nieuwe ontwikkeling en kwam erachter dat Vive het toch echt anders doet dan andere aanbieders van pensioenoplossingen. Om dat goed te begrijpen eerst een terugblik op het Nederlandse pensioenstelsel.

Pensioen, hoe zit het ook alweer?

Na de Tweede Wereldoorlog waren vrijwel alle politieke partijen het er over eens dat er iets gedaan moest worden aan de ouderenzorg en -voorzieningen. Desondanks was er een groot aantal debatten nodig om het plan van Willem Drees, minister van Social Zaken destijds, voor een ouderdomsvoorziening door de Eerste- en Tweede Kamer te loodsen. De ‘Noodvoorziening voor ouden van dagen’ zag in 1947 het licht. In de jaren 50 van de vorige eeuw kreeg deze voorziening een nieuwe naam: Algemene Ouderdomswet (AOW). De AOW, een basispensioen, wordt ook wel de ‘eerste pijler’ van het pensioenstelsel genoemd.

Naast het basispensioen AOW zijn er nog verschillende vormen van aanvullend pensioen:

• Tweede pijler pensioen: collectief pensioen dat werknemers opbouwen tijdens hun werkzame leven. De premie voor dit pensioen wordt betaald door de werkgever en werknemer. De combinatie van de ‘eerste pijler’ en ‘tweede pijler’ levert meestal 75% van het gemiddeld verdiende salaris op en is verplicht voor werkgevers binnen de bedrijfstak-CAO’s, zoals metaal, onderwijs of retail.
• Derde pijler pensioen: een vrijwillig, individueel pensioen. Meestal gaat het om commerciële spaarproducten, zoals een lijfrenteverzekering of bancaire lijfrente (banksparen), waarbij er gebruik gemaakt wordt van fiscale regels. De premie is tot zekere hoogte fiscaal aftrekbaar (jaarruimte). Je betaalt pas belasting als het pensioen (de lijfrente) tot uitkering komt.
• Vierde pijler pensioen: de officieuze benaming voor ‘sparen’ voor pensioen via niet-fiscale oplossingen. Het betreft vermogensopbouw met als doel het vermogen als aanvulling op je pensioen te gebruiken.

Pensioenakkoord: een transparanter en persoonlijker pensioenstelsel

Mei vorig jaar gaf de Eerste Kamer haar goedkeuring voor de nieuwe pensioenwet (Wet Toekomst Pensioen of WTP). Het gaat om de grootste hervorming van het pensioenstelsel sinds de ouderdomsvoorziening van Willem Drees. Er is jaren over gesproken, maar het inmiddels demissionaire kabinet heeft vorig jaar uiteindelijk samen met werknemers- en werkgeversorganisaties een pensioenakkoord gesloten met nieuwe afspraken over pensioenen en AOW.

De belangrijkste ontwikkeling is dat er in het nieuwe pensioenstelsel alleen nog maar pensioen via de beschikbare premie-regeling (defined contribution, dc) kan worden opgebouwd. De hoogte van de pensioenuitkering staat vooraf niet vast en is afhankelijk van het beleggingsresultaat van het pensioenfonds. Tenzij er wordt gekozen voor een gegarandeerde pensioenuitkering.

Voorheen was er doorgaans sprake van het beschikbare-uitkeringsysteem (defined benefit, db). Als toekomstig gepensioneerde had je recht op een pensioen dat niet afhankelijk is van het beleggingsresultaat van het pensioenfonds. Bij de beschikbare premie-regeling ligt het beleggingsrisico bij de werknemer. Bij het beschikbare-uitkeringssysteem ligt het beleggingsrisico bij het pensioenfonds.

De beschikbare premie-regeling (dc) maakt het pensioen voor de werknemer transparanter en persoonlijker. In het nieuwe pensioenstelsel gaan individuele werknemers precies zien hoeveel geld zij samen met de werkgever in het pensioen stoppen en hoe dit bedrag groeit. Hoeveel pensioen de werknemer krijgt staat niet vast en is dus afhankelijk van het beleggingsresultaat.

Elke werknemer een eigen pensioenplan

Hoewel het nieuwe pensioenstelsel als persoonlijker wordt gezien (lees: individueel in plaats van collectief), houdt het beperkt rekening met de persoonlijke wensen van de werknemer. Dankzij de nieuwe pensioenwet zijn de fiscale voordelen van de tweede en derde pijler min of meer gelijk getrokken. [finno] sprak hierover met Vive, de vermogensbeheerder die kiest voor maatwerk. “Op maat is de standaard bij Vive, wij bieden de mogelijkheid om in de derde en vierde pijler pensioen- en vermogen op te bouwen. Vive biedt een app waarmee je in een handomdraai plannen maakt en dag en nacht inzicht hebt in de voortgang, portefeuille, transacties, noem maar op. Zo heb je inzicht en handelingsperspectief, controle over je pensioen”, aldus Alexander – Oprichter en CEO bij Vive.

Vanaf de lancering in 2022 kan iedereen beleggingsplannen maken. Sinds december vorig jaar is het ook mogelijk om dat te doen met de fiscale voordelen van de 3e pijler en zo een aanvullend pensioen op te bouwen. In een eerder artikel onderzocht [finno] verschillende vermogensbeheerders die ook pensioenopbouw in de derde pijler aanbieden.

“Vive breekt met de traditie, wij maken individuele pensioenplannen op maat, en werken niet, zoals de meeste vermogensbeheerders, met modelportefeuilles.” aldus Ramses van de Nes, COO bij Vive.

Van de Nes vult aan: “Mensen nemen bij onze concullega’s een modelportefeuille en denken voor een doel te beleggen. Maar feitelijk koop je een standaard offensieve, neutrale of defensieve portefeuille. Bij Vive draait alles om het doel. Er wordt op basis van 2.000 scenario’s een beleggingsstrategie berekend om je doel te behalen en tussentijds helpen we je met allerlei communicatie en handige features om het echt te bereiken. “Wij geloven in een langetermijnrelatie om jou te helpen je doelen te bereiken.”

Pensioenplan voor het MKB

Vive richt zich met het Vive Pensioenplan op werkgevers in het mkb die buiten de bedrijfstak-cao’s vallen (zoals softwarebedrijven). Ondanks dat deze werkgevers goed voor hun medewerkers zorgen, ontbreekt het vaak aan een pensioenregeling. Werknemers krijgen in sommige gevallen wel een bijdrage voor hun pensioenopbouw, maar helaas laat overgrote deel het na dit te doen. 

“Wij richten ons op ondernemers die vanuit goed werkgeverschap hun werknemers willen helpen met de opbouw van een goed pensioen”, licht Alexander toe. “De werkgever en werknemer kunnen allebei bijdragen. Vive neemt zo veel mogelijk werk voor de werkgever uit handen.”

“In een online pensioen demo informeren we de ondernemers over alle opties voor pensioen in Nederland. Ook steken we veel energie in de onboarding van de werknemers. Die aandacht wordt zeer gewaardeerd. Het intensieve contact zorgt voor veel betrokkenheid bij de werkgever en dat medewerkers echt aan boord zijn voor hun pensioen”, aldus Alexander.

“In al die jaren van het Nederlandse pensioenstelsel was transparantie en handelingsperspectief altijd de grote afwezige.” “Daar breken wij mee”, aldus Ramses. “Laat zien waar je in belegt, wat de verwachtingen en wat je werkelijke kosten zijn, dan geef je mensen echt grip op hun pensioen”.

Risico-afbouw richting pensioendatum

Het is verstandig om richting de pensioendatum het beleggingsrisico te beperken. Als werknemer wil je niet een paar maanden voor je pensioen een deel van je pensioen in rook zien opgaan als er opeens sprake is van een beurskrach. Daarom is het gebruikelijk om richting je pensioendatum aan risicoafbouw te doen. Ook Vive vindt dit belangrijk.

“We beginnen met een beleggingsportefeuille die voor 90% uit aandelen bestaat en aangevuld wordt met bedrijfsleningen en obligaties. Dat percentage daalt de 10 jaar voorafgaand aan de pensioendatum. We werken net als pensioenfondsen met matchingportefeuilles. De matchingportefeuille zorgt voor risicoafbouw en een hogere duration gedurende de looptijd. Geen enkele partij doet dit zo goed en accuraat als wij”, vertelt Alexander met enige trots. 

Wat vindt [finno]?

De komende vijf jaar zullen eneverend zijn voor pensioenfondsen en andere betrokkenen. De overstap naar het nieuwe pensioenstelsel heeft nogal wat voeten in aarde. Werknemers moeten meegenomen worden in keuzes en financiële consequenties. Zoals gezegd wordt het allemaal transparanter en persoonlijker, maar dat vraagt nogal wat van gevestigde partijen. Zijn de IT-systemen wel op orde om individuele werknemers een goed overzicht te geven van hun beleggingen en resultaten? Zijn pensioenfondsen voldoende klantgericht en in staat goede customer journeys te creëren? Zijn ze in staat (lees: gewend) om helder te communiceren over pensioenen?

Vooral tweede pijler-spelers (pensioenfondsen) zullen nog grote stappen moeten zetten. Wellicht kunnen ze inspiratie opdoen bij andere (derde pijler) spelers, zoals Vive. Deze vermogensbeheerder stopt het pensioen in een app en probeert dit voor een werknemer op een zo’n aantrekkelijk mogelijk manier te doen. Vive werkt in tegenstelling tot andere vermogensbeheerders niet met modelportefeuilles. Je krijgt als werknemer een pensioenplan op maat. Daarnaast kiezen ze voor risicoafbouw richting de pensioendatum, hetgeen niet altijd gebruikelijk is bij andere aanbieders.

De toekomst zal uitwijzen of ze pensioenen ook leuker en makkelijker hebben gemaakt. Of blijft het voor werknemers een ‘ver van mijn bed show’?