Crowdfunding, bankieren van de toekomst? (2)

Leestijd: 5 minuten

Zoals aangekondigd, hier het vervolg op mijn artikel over crowdfunding naar aanleiding van een bijeenkomst in het Dialogues House van ABN AMRO. Mijn vorige artikel eindigde ik met de vragen: Hoe kun je de lessen van Pim Betist toepassen op een crowdfundingplatform voor ondernemingen? Hoe zou zo’n platform eruit moeten zien? Voor hoe lang verstrekt een investeerder geld aan een onderneming? En doet een investeerder dat in de vorm van aandelen of een lening?

In dit artikel probeer ik deze vragen te beantwoorden. Maar allereerst een schets van de ontwikkelingen in de financiële sector, die een voedingsbron vormen voor het crowdfunden van ondernemersplannen. Deze schets is opgetekend naar aanleiding van een presentatie die Jos Wieleman hield tijdens de genoemde bijeenkomst met als thema ‘Crowdfunding, bankieren van de toekomst?”. De bijeenkomst werd georganiseerd door ABN AMRO Incubator, die naar verwachting in het najaar van 2010 een pilot start voor een crowdfundingplatform voor ondernemers.

In zijn presentatie signaleert Wieleman de volgende ontwikkelingen. De intermediaire functie van banken stagneert. Er is sprake van risicoaversie en gebrek aan risicokapitaal. En tot slot, banken zijn terughoudend in hun kredietverlening aan het MKB. Daarnaast voorziet Wieleman een groeiende behoefte aan risicodragend kapitaal in het MKB.  Vooral voor kleinere, risicovolle investeringen in startende en groeiende ondernemingen is risicodragend vermogen nodig, maar de markt voorziet daar nauwelijks in. Hij spreekt over een zogeheten equity gap.Het onderstaande plaatje illustreert de equity gap en veel weg van het de startup financing cyclus die ik eerder toonde in het artikel ‘Financier je onderneming met crowdfunding‘.

Bij financiering door Family & Friends is er meestal sprake van een financiering tussen twee personen, de ondernemer en de geldverstrekker (familie of vrienden). De rol die een bank daarbij kan spelen beperkt zich meestal tot die van adviseur. De bank kan je adviseren over een Tante Agaathlening of een onderhandse lening. Zo kan ABN AMRO je helpen bij het opstellen van een onderhandse leningsovereenkomst.

Aan de andere kant van de equity gap zitten de Informal investors, of ook wel Business Angels genoemd. Dit zijn over het algemeen vermogende (ex)-ondernemers, die een deel van hun belegbaar vermogen gebruiken om te investeren in ondernemingen die op zoek zijn naar risicodragend vermogen. Daarbij verstrekt de informal investor niet alleen kapitaal. Er wordt wel eens gesproken over slim kapitaal, omdat de informal investor ook zijn kennis, ervaring en netwerk aanbiedt. Informal investors investeren als individu of als groep. ABN AMRO en Rabobank kunnen ondernemers in contact brengen met informal investors. ABN AMRO heeft sinds eind jaren negentig al de dienst Informal Investment Services en de Rabobank volgde daarna met Money Meets Ideas.

Is crowdfunding nu het bankieren van de toekomst? Of misschien anders geformuleerd? Is crowdfunding het financieren van de toekomst? Ik denk het niet. Het kan wel een heel goede aanvulling zijn op bestaande financieringsbronnen. Daarnaast kan crowdfunding de oplossing zijn voor de equity gap. Maar bestaat er wel een equity gap? Er zijn een paar Britse deskundigen, die spreken van een success gap of een readiness gap. De term success gap zegt dat er te weinig succesvolle ondernemers zijn om in te investeren. De term readiness gap zegt dat ondernemingen gewoon nog niet klaar zijn om in geïnvesteerd te worden.

Crowdfunding van ondernemingen lijkt dus vooral geschikt voor bedragen tussen 30.000 en 150.000 euro. Maar hoe gaat de investeerder dit bedrag beschikbaar stellen? Leent hij het geld uit – vergelijkbaar met peer-to-peer lending – of krijgt hij aandelen voor zijn geldelijke inbreng? Als de investeerder aandelen verkrijgt, dan kan het toezicht van de AFM van toepassing zijn en moet er bijvoorbeeld een prospectus uitgebracht worden. Er zijn echter vrijstellingen. Als de aanbieding voor minder dan 100 investeerders geldt, dan kan er sprake zijn van een vrijstelling. Ook bij het verstrekken van leningen zou het toezicht van de AFM van toepassing kunnen zijn.  De ter ziele gegane peer-to-peer lending marktplaats Boober hoefde van de AFM niet te beschikken over een kredietvergunning, zolang een uitlener niet meer dan 100 leningen verstrekte.

De keuze voor een lening of aandelen bepaalt ook de zeggenschap van de investeerder. In geval van een lening heeft de investeerder per definitie geen zeggenschap. Dat wil overigens niet betekenen dat er geen betrokkenheid kan zijn. Als er sprake is van aandelenuitgifte, dan verkrijgt de aandeelhouder ook zeggenschap in de onderneming. De vraag is of de onderneming dat wil. Als een onderneming dat niet wil, dan kan ze besluiten certificaten van aandelen uit te geven. Het stemrecht op de aandelen is dan ondergebracht in een Stichting Administratiekantoor.

De duur van de investering zal afhankelijk zijn van de keuze tussen lening of aandelen. Een lening zal doorgaans een vaste looptijd hebben, waarna deze afgelost wordt. Als de investeerder aandelen verkrijgt, dan kan het een oneindige investering zijn. Tenzij de onderneming met de investeerder afspreekt dat de aandelen op een bepaald tijdstip teruggekocht worden. Eventueel tegen een vooraf bepaalde waarderingsgrondslag.

De keuze tussen een lening of aandelen bepaalt ook het rendement op de investering. Een lening zal een vaste rentevergoeding kennen. Het rendement op de investering in aandelen zal bestaan uit dividend en/of koerswinst bij de verkoop van de aandelen.

Welke vorm van investeren is het meest interessant voor de onderneming? Wellicht is dat een achtergestelde lening. De investeerder verkrijgt geen zeggenschap en de aangetrokken middelen hebben het karakter van eigen vermogen. Hierdoor wordt de onderneming interessanter voor banken als gaat om het verstrekken van een financiering. Een achtergestelde lening biedt overigens voor de investeerder een hoger rendement, maar het risico op niet-terugbetalen is ook groter.

Bij het Amerikaanse crowdfundingplatform Kickstarter gaat het niet om een lening of aandelen. Je doneert eigenlijk een bedrag, waarbij de onderneming aan kan geven welke beloning je krijgt voor je funding. De beloning kan dezelfde waarde vertegenwoordigen als de donatie, maar kan ook minder waard zijn. Kickstarter voorkomt hier ongetwijfeld veel hassle mee met toezichthoudende instanties. Kickstarter houdt 5% provisie in.

Als ABN AMRO in het najaar van 2010 haar pilot start voor een crowdfundingplatform voor ondernemers, kan ze de lessen van Pim Betist wellicht in acht nemen. Het platform zou niet iedere naar geld zoekende ondernemer moeten toelaten. Een team van experts zou de plannen moeten toetsen en zo het kaf van het koren moeten onderscheiden. Ook moet het platform voldoende oog hebben voor een goed businessmodel. Celine Pessers, betrokken bij de pilot, laat weten dat Pim over de schouders meekijkt en zijn lessons learned met Sellaband deelt met ABN AMRO. Ook laat ze weten dat vooral het financieel-juridisch kader van het crowdfundingplatform de grootste uitdaging is. Dat moge duidelijk zijn na het lezen van dit artikel.

Share

0 antwoorden

Plaats een Reactie

Meepraten?
Draag gerust bij!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.